Memenin yapısını büyük oranda yağ dokusu ile daha az oranda bağ doku ve süt kanalları oluşturur. Meme kanseri çoğunlukla süt kanallarından gelişir. Tüm dünyada ve ülkemizde kadınlarda en çok görülen kanserdir. Her 8 kadının 1’inde yaşam boyu meme kanseri gelişiyor; erkeklerde de görülebilir fakat çok daha nadir 800 erkekte 1.
Bu sayacağımız risk faktörleri meme kanseri oluşuma ihtimalini artırır; fakat bu faktörlerden bir veya daha fazlasının sizde olması kesin meme kanserine yakalanacağınız anlamına gelmez.
Öncelikle değiştiremeyeceğimiz risk faktörlerine bakalım:
Yaş almak
Ailede meme kanseri öyküsü
Yoğun meme dokusu ve iyi huylu meme kistleri
Erken adet görmeye başlamak ve geç menapoza girmek
Peki değiştirebileceğimiz risk faktörleri nelerdir?
Kilolu veya obez olmak: Özellikle menapozdan sonra vücut kitle indeksi 25 ve üzerinde olanlarda 25’in altında olanlardan daha fazla meme kanseri görülmektedir.
Alkol
Doğum kontrol ilaçları: çok minimal risk artışına neden olur ve 10 yıl sonra risk normale döner
Hormon replasman tedavileri: Özellikle menapoz semptomlarını azaltmak için kullanılan bu ilaçlar 5 yıl ve üzerinde kullanıldığında risk artışına neden olurlar.
Fiziksel inaktivite
Memede ele gelen kitle: bir çok kadında ilk semptom memede ele sert kitle gelmesidir. Fakat meme kitlelerinin %90’ı iyi huyludur ama memenizde kitle sertlik hissederseniz doğruca uzman bir doktora muayene olmalısınız.
Şekil boyut ve his değişikliği: herzamankinden daha büyük, farklı şekilde hissedebilirsiniz. (adet öncesi büyüme ve ağrılı hissetme sıklıkla karşılaşılan bir durumdur ve geçicidir. Fakat her zamanki peryotlarınızdan farklı ve adet dönemi dışında farkettiğinizde doktora başvurmalısınız.
Ağrı: memede ağrı genellikle herkeste zaman zaman hissedilir ve kendiliğinden geçer. Geçmeyen ve sık tekrarlayan ağrı olduğunda yine muayene olmalısınız.
Cilt değişikliği: meme cildinde oluşan kızarıklık, renk değişikliği çekinti, portakal kabuğu görünümünde hemen bir uzman doktor muayenesi gerekir.
Meme başında çekilme veya meme başından sıvı gelmesi: gebelik ve emzirme dönemi dışında meme başından akıntı veya meme başı dışardayken içeri çelikmesi durumunda doğruca doktora gitmelisiniz.
Taramada amaç erken tanı koyarak kür elde etmektedir. Ülkemizde KETEM (Kanser Erken Teşhis ve Eğitim Merkezi) bünyesinde dijital mammografi ile 40 yaşından itibaren 70 yaşına kadar 2 yılda bir tarama yapılmaktadır. Lütfen size en yakın KETEM’e başvurun veya aile hekimize danışın!!
Unutmamak gerekir ki öncelikle meme farkındalığı ve kendi kendine muayene çok önemlidir. Şekil ,boyut ve his olarak kendimizi iyi tanırsak değişiklikleri de daha erken farkederiz. Her ay kendi kendimizi muayene etmeliyiz.
Eğer bir uzman tarafından veya taramalar esnasında şüpheli kitleye rastanılmışsa meme ultrasonu eşliğinde iğne biyopsisi ile örnekleme yapılarak örnek uzman patolog tarafından incelenir. Bu inceleme sonucunda kanser olup olmadığına karar verilir.
Knaser tanısı konulduktan sonra tedavi kararını vermeden önce hastalığın yaygınlığı saptanmalıdır. Boyutu, koltuk altınının durumu ve uzak organlara yayılma ihtimaline göre uygun testler istenir. Bu testlerin sonuçlarına göre hastalığın evresi belirlenir.
5 temel tedavi yöntemimiz var:
Bu yöntemlerden 1 veya daha fazlası aynı hastaya uygulanabilir. Tedavi kararı verilirken onkolog, genel cerrah, patolog ve radyolog birlikte (multidisipliner yaklaşımla) hastayı değerlendirir ve en uygun tedavi-tedaviler önerilir.
Tedavi kararını en çok hastalığın evresi belirler. Evre dışında tümöre ait patolojik özellikler de tedavi seçiminde yol gösterir.
Tedavi kararları kafanızı karıştımış olabilir. Bu durumda ikinci bir uzman doktordan görüş alabilirsiniz. Beraberinizde yapılmış tüm tetkikleri götürmelisiniz o da görmek isteyecektir. Yeni gideceğiniz doktor ilk doktorunuzdan daha iyi veya daha farklı şeyler söyleyecek demek değildir. İlk doktorunuzla daha hislerinizi ve endişelerinizi paylaşabilirsiniz. Doktorunuz bundan memnun olacaktır. Hatta soracaklarınızı unutuyorsanız evde küçük notlar alabilirsiniz.
Genetik analiz ile kanser hücrelerinizdeki genetik anormallikler tesbit edilir ve hastalığın tekrarlama olasılığı görülür. Böylece doktorunuz bu riske karşı farklı önlemler alıp almayacağına karar verir. Tüm dünyada da kullanılan meme kanserinde yineleme riskini gösteren en çok kullanılan 2 test var: OncotypeDx ve Mammaprint. Bu testlerin yapılması uygun olan hastalar kanser hücrelerinde hormon reseptörü pozitif olan fakat HER2 reseptörü negatif olara hastalardır. Fakat bu genetik testler yaptıamazsanız da doktorunuz size olasılıkları anlatarak gerekli tedavi planını yapacaktır.